کفش ورزشی، یک قسمت ضروری و به عنوان یکی از ابزار اصلی انجام تمرین و رشته ورزشی مطرح است. انتخاب کفش مناسب ورزش در سلامت عضلات و اسکلت شما در حین ورزش موثر میباشد. یک کفش مناسب میتواند جلوی بروز بسیاری از حوادث، جراحات و دردها را بگیرد. تهیه کفش ورزشی مناسب که امروزه برای اجرای بهتر ورزش بسيار مهم بوده، دارای سه كاركرد اصلی حفاظت از پا، راحتی و حمل وزن بدن است.
به طور کلی عناصر آناتومیک و فیزولوژیک به طور همزمان سبب حرکت موثر می شوند. در حرکت سه فاکتور حركت ايمن، حركت موثر و حركت با كيفيت، بسيار مهم است. آناتومی اصلی يک پا را 26 استخوان، 33 مفصل، 19 عضله و يک گروه از ليگامنت‌ها تشكيل می‌دهند که ساختار پا نقش بسيار مهمی درحركت دارد. علوم حركت‌شناسی و بيومكانيک در حركت پا بسيار به يكديگر وابسته هستند. يک پا به طور متوسط روزانه 10هزار بار با زمين برخورد می‌كند و به طور ميانگين 186 هزار و 75 كيلومتر را در طول زندگی طی خواهد كرد، در پرش يک پا و يا دريک گام بلند حدود 315 و نيم كيلومتر فشار روی پای ورزشكار وارد می‌شود.
در پا سه مکانیسم ذخیره انرژی ( جذب شوک ) شامل کشش تاندون آشیل، صاف شدن قوس پا و بالشتک زیرپاشنه پا وجود دارد. متخصصان معتقدند استفاده از کفش های غیراستاندارد حتی برای اعصاب و روان و راندمان کار انسان نيز تاثير نامطلوبی می‌گذارد. از مهم‌ترين اعضايی که ارتباط مستقيم با پا دارد، کمر و ستون فقرات است که بيش‌ترين آسيب را از کفش غيراستاندارد می‌بيند. همچنين استفاده از اين قبيل کفش‌ها موجب اختلال در راه رفتن و تعادل می‌شود. در هنگام ورزش کردن نيز استفاده از کفش مخصوص هر رشته ورزشی اهميت فوق‌العاده‌ای دارد چرا که هر ورزش شامل فعاليت‌ها، تحرکات و شرايط خاص خود است و لازم است از کفش مخصوص آن رشته استفاده شود. اما با وجود تنوع محصولات يافتن کفش مناسب می‌تواند يک چالش باشد.

برخی از اصول راهنما برای انتخاب کفش مناسب ورزش اين موارد هستند:

1. به علت آن که پاها در حين فعاليت ورم می‌کنند، هميشه کفش را در بعدازظهر يا پس از فعاليت امتحان کنيد.
2. کفش‌ها را با همان جورابی امتحان کنيد که عادت داريد در ضمن تمرين بپوشيد.
3. اطمينان حاصل کنيد که وقتی بندهای کفش را می‌بنديد، پنجه‌های پای‌تان به آسانی حرکت نمی‌کند و پاشنه پاهايتان هنگام راه رفتن نمی‌لغزد.
4. چند قدمی در مغازه راه برويد يا بدويد تا مطمئن شويد که کفش‌ها راحت هستند. کفش ورزشی را نبايد به زور به پا کرد.
5. وقتی می‌‌خواهيد کفش را امتحان کنيد، بندهای آن را محکم ببنديد مانند اينکه می‌خواهيد فعاليت ورزشی را آغاز کنيد.
6. اگر به طور مرتب یک تمرین ورزشی را انجام میدهید، کفشی را بخرید که مخصوص رشته ورزشی تان است. 

ویژگی های عمومی یک کفش ورزشی مناسب

رشته‌های ورزشی مختلف به کفش‌های خاصی نياز دارند، اما برخی ويژگي‌های عمومی در کفش برای همه رشته‌ها يکسان است.
علاوه بر ويژگی‌های متداول در کفش‌های معمولی که افراد عادی می‌پوشند، کفش‌های ورزشی بايد ضمن دارا بودن آن ويژگی‌ها،‌ ملحقات خاصی داشته باشند يا در برخی قسمت‌ها عناصر بنيادی و برجسته‌ای را دارا باشند. سه عنصر بنيادی در همه کفش‌های خوب ورزشی عبارتند از:
– انعطاف پذيری برای تمامی حرکات مختلف پا
– ثبات يا استحکام برای حمايت و حفاظت از چرخش‌های ناگهانی
– لايه گذاری مناسب برای جذب ضربه و راحتی کل پا

ساير قسمت‌هایی که يک کفش ورزشی بايد داشته باشند، عبارتند از:

1 ـ قسمت جلوی کفش در ناحيه پنجه که فضای کافی را برای حرکت انگشتان فراهم کند و مطمئن شويد كه در پنجه پا سه تا 12ميليمتر از انگشت شصت پا فضای خالی وجود دارد.
2 ـ محافظ مچ پا که از اين ناحيه محافظت می‌کند.
3 ـ زبانه کفش نرم و بلند که از فشار بند يا الحاقات مربوط به آن جلوگيری می‌کند.
4 ـ تخت بيرونی يا خارجی کفش که امکان حرکت رو به جلو، کشش و جذب ضربه را داشته باشد.
5 ـ همچنين کف داخلی کفش بايد نرم و دارای قوس مناسب برای پا باشد.
6 ـ محافظ پاشنه پا که بايد پاشنه را محکم و ثابت نگه‌دارد.
 

چند نكته دیگر برای انتخاب كفش مناسب ورزش:

1- كفش بايد اندازه پا باشد نه اينكه صرفا زيبا باشد.
2- در هنگام خريد هر دو لنگه كفش را امتحان كنيد.
4- هرگز كفش تنگ به اميد اينكه جا باز می كند نخريد.
5- كفشی بخريد كه برای ورزش مورد نظر طراحی شده باشد.
6- اگر پای شما به چرم روی كفش فشار می‌آورد به طوری كه سبب بيرون زدگی از كفش می‌شود آنرا كنار بگذاريد.
7- كفشی بخريد كه به اندازه كافی حركت را كنترل كند.
8- افراد با قوس كف پای زياد از كفش‌هايی استفاده كنند كه انعطاف پذيری بالايی داشته باشد و از پوشيدن كفش‌هايی كه پا را محدود می‌كند خودداری كنند.
9- افراد دارای كف پای صاف بايد كفش دارای لايه ميانی بسيار سفت برای كنترل حركت و كاهش ميزان چرخش داخلی بپوشند.
10- افرادی كه دارای قوس كف پای طبيعی هستند بايد كفش‌هايی بپوشند كه برآمدگی مختصر دارد.

اشتباهات رایج هنگام خرید کفش ورزشی مناسب

توجه به ظاهر و زیبایی کفش ورزشی

برخی از افراد عادی و یا حتی ورزشکاران هنگام خرید کفش ورزشی تنها جنبه های زیبایی را در نظرمیگیرند و دوست دارند انتخابشان مطابق با مد نیز باشد. هنگام خرید کفش ورزشی به راحتی و کیفیت آن بیش از ظاهر اهمیت بدهید.

امتحان نکردن تمامی گزینه ها

هنگام خرید کفش ورزشی تمامی گزینه های مشابه را با توجه به بودجهای که برای خرید اختصاص دادهاید امتحان کنید. کفش ورزشی مناسب برای پیاده روی و کفش ورزشی مناسب برای باشگاه ویژگیهای خاص خود را دارند، پس با توجه به فعالیتی که میخواهید انجام دهید کفش را انتخاب کنید.

خرید کفش ورزشی تنگ

کفش را بپوشید و چند قدمی با آن راه بروید. اگر پاهایتان در کفش جمع میشود و یا پاشنه های پا بیرون می آیند از خرید آن کفش صرف نظر کنید. علیرغم اینکه، بعضی جنسها مثل چرم به مرور زمان جا باز میکند، تنگ بودن زیاد باعث آسیب رسیدن به پا و سختی هنگام راه رفتن میشود. اگر به مدت طولانی و به طور مداوم پیاده روی میکنید، کفش ساقدار انتخاب کنید تا به پاهایتان فشار وارد نشود. اگر دچار بیماری چون دیابت هستید، انتخابهایتان محدود است و لازم است با اطلاعات کافی از شرایط بیماری یک کفش مناسب انتخاب کنید. کفشی بیماران دیابتی، کفش راحتی است که فشار زیادی بر پاشنه و کمر وارد نکند و کفی منعطفی داشته باشد.

انتخاب سایز کفش

اکثر افراد فکر میکنند اندازه همه کفشهای ورزشی یکسان است ولی اینطور نیست. برای مثال ممکن است کفش سایز ۸ برند نایک با کفش سایز ۸ برند نیو بالانس کاملا تفاوت داشته باشد. پس بهتر است هنگام خرید کفش ورزشی یک برند خاص را ملاک انتخاب خود قرار ندهید. ورزشکاران حرفهای و با تجربه میدانند که پوشیدن یک کفش مناسب برای ورزش و پیاده روی بسیار مهم است. همچنین خرید این نوع کفش معمولا جذاب و از لحظات سرگرم کننده به شمار میرود. کفشهای ورزش با مدل، رنگ و قیمت متفاوت در اختیار مشتریان قرار دارد. و هر کسی با توجه به سلیقه و بودجه خود میتواند یکی از آنها را انتخاب کند. این که شما چه نوع کفش ورزشی و با چه قیمتی را انتخاب میکنید مهم نیست. اما مراقبت و نگهداری از کفش ورزشی برای همه ضروری است. توجه کنید که مراقبت و نگهداری از کفش ورزشی را از ابتدا شروع کنید تا مشکل جدی برای آن پیش نیاید.
 

تمیز کردن کفش ورزشی

کفش ورزشی را هر چند روز یک بار تمیز کنید تا همیشه مرتب به نظر برسید. اما احتمالا برای شما هم این سوال پیش میآید، چطور کفش ورزشی را تمیز کنیم؟ تمیز کردن کفش ورزشی وقتی سخت تر میشود، که در مورد یک کفش ورزشی یا کتانی سفید صحبت کنیم. ابتدا تمام چرک و کثیفی ظاهری، مثل خاک و شن چسبیده به کفش را با یک برس نرم جدا کنید.و همراه با چند حوله ضخیم با دور کم ماشین لباسشویی بشود. اما این کار ممکن است به کفش سپس این کفشها را داخل یک کیسه سفیدقرار دهید و با سنجاق قفلی کفش را درون کیسه ثابت کنید آسیب هم بزند، پس بهتر است قبل از استفاده از کفش و در هنگام استفاده از آن، از یک اسپری محافظ کفش استفاده کنید تا کفش را در مقابل لکه و گرد و خاک محافظت کند. همچنین میتوانید از شامپو فرش، با همان روش شست و شوی فرش برای کفش استفاده کنید تا آسیب کمی به کفش وارد شود.
کفشهای ورزشی با جنس چرم، نیازی به مواد شیمیایی و پاک کننده قوی ندارند و با یک دستمال مرطوب به خوبی میتوان آنها را تمیز کرد.

تعویض نکردن به موقع کفش‌ها

 اشتباه بزرگ دیگری که افراد مرتکب می‌شوند این است که کفش خود را دیر عوض می‌کنند. زیرا ظاهر آن را دوست دارند. هنگامی که کفش مستهلک شود، استفاده از آن باعث درد در ناحیه زانو ، لگن و کمر می‌شود. دوندگان باید بعد از 480 تا 800 کیلومتر دویدن باید کفش خود را عوض کنند. یعنی اگر هر روز با کفش خود ورزش کنید باید بعد از شش ماه آن را عوض کنید.

انواع كفش ورزشی

ورزشکاران اگر از کفش مناسبی برخوردار باشند به هنگام مسابقه نسبت به دیگران از مزیت خوبی برخوردار خواهند بود که اهمیت فراوانی دارد. دانش مناسب، چسبندگی، آزادی حرکت و پشتیبانی درست اثر مستقیمی بر عملکرد ورزشکار می‌گذارد. به همین دلیل است که هر ورزشی کفش خاص خودش را دارد، که در ادامه به مواردی از آن به طور مختصر می‌پردازیم:

كفش پياده روی

راه رفتن متداول‌ترين فعاليت حركتی انسان بوده و آزاد بودن و در هم نپيچيدن پا هنگام راه رفتن نكته بسيار مهمی است. همين موضوع درباره پاشنه كفش هم صادق است. كفش بايد هميشه با حركت پا خم شود. سبكی، انعطاف ‌پذيری كفش در پنجه و ضربه‌گيری از ويژگی‌های يك كفش پياده ‌روی مناسب محسوب می‌شود.
 

كفش دو و ميدانی

دو و ميدانی مادر ورزش‌هاست و انتخاب کفش مناسب نيز برای اين ورزش اهميت خاصی دارد. تحقيقات نشان می‌دهد اضافه ‌شدن 100گرم به وزن كفش، سرعت دونده ماراتن را يك تا دو دقيقه كاهش و مصرف انرژی را يك درصد افزايش می‌دهد. دراين كفش‌ها بايد تحرك انگشتان درهر جهت (بالا، پايين، جلو و پهلوها) با آزادی انجام گيرد.
مهم‌ ترين نکات هنگام خريد کفش‌های دو و ميدانی، توجه به زيره و لژ آن است. در این ورزش حین دویدن ممکن است با موانعی برخورد کنید. کفشی که برای این ورزش انتخاب می‌کنید باید کاملا پوشیده باشد. در ضمن زیره‌‌ای داشته باشد که هم از درون و هم از بیرون بتواند ضربات را گرفته و خنثی کند. در زیره اغلب کفش‌های مخصوص دو میدانی کربن به کار رفته است که سبب ثابت ماندن کفش در پا می‌شود.
 

كفش فوتبال

فوتبال پرطرفدارترين رشته ورزشی است بر همين اساس بازار کفش اين رشته مملو از مارک‌های متعدد داخلی و خارجی اعم از مرغوب و نامرغوب است. مهم‌ترين نکات در مورد کفش فوتبال، استوک و رويه کفش است. استوک برای جلوگيری از ليز خوردن و رويه جهت بازی که در پی ضربات فراوان به توپ، پاره نشود.
اين كفش بايد طوری ساخته شود كه طيف حركتی فيزيولوژيک را محدود نكند. تخت كفش نيز بايد طوری طراحی شده باشد كه از زخم شدن وسط كف پا جلوگيری كند درعين حال امكان حركت قوسی مناسب نيز وجود داشته باشد تا وضعيت بهتری برای ضربه با روی پا به توپ فراهم شود. كفش مدرن فوتبال وزنی فقط حدود 250گرم دارد.

كفش فوتسال

با توجه به افزايش فشار بر روی رباط، غضروف‌ها به‌ويژه مچ پا، زانو و تاندون آشيل كفش‌های تخت آجدار (Bristle Sole) مطلوب است تا قابليت ضربه‌گيری بيشتری درتخت كفش داشته باشد.

كفش كشتی

برای اجرای مناسب حركات اين كفش بايد از انعطاف پذيری، قدرت و استقامت بالايی برخوردار باشد، همچنين با توجه به براق و ليز بودن كف‌ پوش سالن‌های كشتی بايد در ته كفش عاج مناسب برای اصطكاک مطلوب باشد. برای زيركفش نيز بايد ابری نازک وجود داشته باشد و برای محافظت هرچه بيشتر از مچ پا در هنگام اجرای حركات اين نوع كفش‌ها دارای ساقی بلند هستند.

كفش آمادگی جسمانی و ايروبيک

اين رشته شامل حركاتی چون قدم زدن، جست و خيز، پرش و غيره است. از اين رو بايد نسبتا سبک و حالت ضربه‌گيری خوبی داشته باشد. در يک كفش ايروبيک مناسب قسمت ميانی، خارجی و پاشنه بايد به طور كامل مورد حمايت قرارگيرد و همچنين قسمت جلوی كفش نيز ضربه‌گيری مناسبی داشته باشد.

كفش بسكتبال

حركت به جلو، توقف‌های ناگهانی و حركات به پهلو اساس حركت در رشته بسكتبال است. از اين رو ساق كفش بايد نسبتا بلند و پاشنه آن مستحكم باشد، براي به حداقل رساندن اصطكاك درون كفش نيز كفش‌های دولايه بدون پاشنه مناسب بسكتبال است. دربين كفش‌های ورزشی داخل سالن ضخيم‌ترين پاشنه را كفش بسكتبال دارد.

كفش واليبال

علاقه‌مندان به خريد کفش واليبال برای تهيه اين نوع کفش بايد به چند نکته توجه داشته باشند، يکی اين که کفش واليبال بايد چند ويژگی داشته باشد که مهم‌ترين آن‌ها مربوط به زيره کفش است که لازم است از جنس کرپ باشد چرا که پرش جزو ارکان اصلی ورزش واليبال است. نکته ديگری که هنگام خريد کفش واليبال بايد مورد توجه قرار گيرد، لژ آن است که بايد در حدود پنج سانتی‌متر باشد. حركات اين رشته ورزشی تقريبا همانند رشته بسكتبال است ولی ضخامت تخت كفش واليبال از كفش بسكتبال كوتاه‌تر و ساق اين نوع كفش نيز كوتاه‌تر است.

کفش کوهنوردی

يک کفش کوهنوردی خوب بايد حداقل چهار ويژگی داشته باشد. اول اين که کفش ليز نخورد، يعنی زيره آن بايد از جنس مرغوب و مناسب باشد. دومين ويژگی اين که آب به راحتی وارد کفش نشود، ديگر اين که از پيچ‌خوردگی پا جلوگيری کند و چهارمين و مهم‌ترين ويژگی اين است که رويه کفش بايد به قدری محکم باشد که با سقوط سنگ روی آن، پا آسیب نبیند.

ساق‌های بلند و سفتی کفش‌های کوهنوردی به کوهنوردان در مناطقی با شیب زیاد کمک می‌کند و این در حالیست که کفش یا پوتین‌های انعطاف‌پذیر در چنین نقاطی ‌می‌توانند منجر به سر خردن یا افتادن فرد شوند. این سفتی در کفش‌ها به طور سنتی با استفاده از یک ساق کامل ایجاد می‌شود ولی برخی تولیدکنندگان از فیبر کربن برای ایجاد سفتی مورد نیاز استفاده می‌کنند.

کفش‌های کوهنوردی غالبا به شکلی طراحی شده‌اند که با کرامپون قابل استفاده باشند و برای این کار، حاشیه‌ها به سمت انگشتان و پاشنه قالب‌ریزی شده‌اند که جای خوبی برای اتصال کرامپون‌ها ایجاد می‌کند. سفتی کفش، دقت کرامپون را بالا می‌برد و به فرد اجازه می‌دهد در شرایط دشوارتر و شیب‌های زیاد نیز گام بردارد.

یک مورد مهم دیگر در کفش‌های کوهنوردی گرم نگه‌داشتن پا هست. برای جلوگیری از سرمازدگی در سرماهای شدید، سیستم عایق‌سازی گرمایی در کفش به کار برده می‌شود. کفش‌های سبک‌تر در رده‌بندی کفش‌های کوهنوردی جزو کفش‌های تک‌پوش هستند. این کفش‌ها به عنوان یک واحد عایق گرمایی عمل می‌کنند. کفش‌های دوپوش جزو دسته دیگر هستند که معمولا از یک پوسته غیر گرمایشی و یک لایه گرمایشی جداشدنی تشکیل می‌شوند و معمولا جنس لایه بیرونی چرم یا پلاستیک است. کفش‌های دوپوش برای محافظت طولانی مدت از پا در هوای سرد هستند. اگر لایه داخلی خیس شود می‌توان آن را جدا کرد و داخل یک کیسه خواب خشک نمود. از آن‌جایی که این امکان برای کفش‌های تک‌پوش وجود ندارد، این دسته از کفش‌ها برای برنامه‌های چندروزه در هوای سرد مناسب نیستند.
 

کفش مناسب باشگاه (بدن‌سازی)

کفش مناسب این ورزش، کفشی سبک و راحت است. قسمت کف کفش به‌ ویژه در ناحیه نوک بسیار محکم است، زیرا در این ورزش به‌‌ طور‌ معمول نوک کفش برخورد زیادی با زمین دارد. در ضمن قوزک‌ پا در این کفش‌ها کاملا حفظ می‌شود و هم‌چنین تمام ویژگی‌های یک کفش مناسب و استاندارد که در اغلب ورزش‌ها گفته شده را دارا می‌باشد.
کفش مناسب باشگاه بدنسازی، فشار وارد شده بر زانوها، قوزک و پنجه‌ها را کاهش می‌دهد و هنگام برداشتن وزنه‌ها در حفظ تعادل، به شما کمک خواهد کرد. کفش خوب و مناسب برای باشگاه یا ورزش‌های هوازی و بدنسازی، می‌تواند به شما کمک کند تا وضعیت ایستادنتان صحیح شود، که در اینصورت آسیب‌پذیری‌تان هم کاهش پیدا خواهد کرد.
پیدا کردن کفش مناسب باشگاه بدنسازی، کمی چالش برانگیزتر است. احتمالا شما هم دلتان نمی‌خواهد که یک کفش ضمخت به پاهایتان بچسبد، پس کفش‌های مینیمالیست یا کفش‌هایی که حس پابرهنه بودن را منتقل می‌کنند ایده‌آل‌تر خواهند بود. اما اگر نرمی و زیرسازی بیشتری می‌خواهید، شاید باید بدنبال کفش‌هایی باشید که اختصاصا برای بدنسازی طراحی شده‌اند که از آن‌ها می‌توان به سری “کراس‌فیت” برندهای موجود در بازار، اشاره کرد که حالت و استایل کفش با قرارگیری‌اش روی زمین حس تعادل را به شما القا می‌کند.

کفش تنیس

 کفش‌های مخصوص این ورزش به نوعی تعبیه شده‌اند که ثبات بالایی روی زمین دارند و نامتعادلی ناشی از حرکات فراوان را دفع می‌کنند. کف این کفش‌ها نیز از جنس بسیار مقاوم و سخت است.